សិទ្ធិឯកជន និងសិទ្ធិសមូហភាពរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច មានតំកល់នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសរបស់ អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច និងក្នុងចំណោមឧបករណ៍អន្តរជាតិដទៃទៀត និងមានចែងនៅក្នុងច្បាប់កម្ពុជាផងដែរ។ ប្រការសំខាន់គឺ ជនជាតិដើមភាគតិច យល់ដឹងអំពីសិទ្ធិរបស់ខ្លួន។ សិទ្ធិទាំងអស់នេះ ត្រូវតែទទួលបាននូវ ការគោរព និងការការពារ។ |
|
០១ |
រដ្ឋមានភារកិច្ចគោរព ការពារ និងធ្វើអោយទទួលបានពេញលេញនូវសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន។ |
០២ |
អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល និងតំណាងក្រុមហ៊ុន ត្រូវធ្វើការ ពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសហគមន៍ មុននឹងផ្តល់ដីសម្បទាន។ |
០៣ |
មុនចាប់ផ្តើមសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុន ត្រូវមានការធ្វើសេចក្តីសម្រេចរួមគ្នាមួយដោយសហគមន៍ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងតំណាងក្រុមហ៊ុន ដើម្បីទប់ស្កាត់ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានលើសិទ្ធិមនុស្ស។ |
០៤ |
អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល និងអ្នកជំនាញ ត្រូវធ្វើការវាយតំលៃអំពី ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានដែលអាចកើតចេញមកពីសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុនទៅលើសហគមន៍ និងបរិស្ថាន។ |
០៥ |
ក្រុមហ៊ុន គួរតែគោរពចំពោះប្រពៃណី និងវប្បធម៌ របស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចតាមរយៈការវាយតំលៃផលប៉ះពាល់។ |
០៦ |
សហគមន៍ និងតំណាងក្រុមហ៊ុន គួរតែទាក់ទង ពិគ្រោះយោបល់គ្នានៅគ្រប់តំណាក់កាលទាំងអស់ នៃគំរោងវិនិយោគ ដើម្បីដោះស្រាយ ផលប៉ះពាល់សិទ្ធិមនុស្ស។ |
០៧ |
ក្រុមហ៊ុនត្រូវតែប្រតិបត្តិ និងអនុវត្តន៍តាមកាតព្វកិច្ច ទាំងអស់ដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចសន្យា។ |
០៨ |
នៅពេលក្រុមហ៊ុន បង្កឬរួមចំណែកអោយមានផលប៉ះពាល សិទ្ធិមនស្សអវិជ្ជមាន នោះមានន័យថាក្រុមហ៊ុន រំលោភលើកិច្ចសន្យាវិនិយោគរបស់ខ្លួន និងច្បាប់ភូមិបាលឆ្នាំ២០០១ ព្រមទាំងបញញត្តិច្បាប់មានពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត។ |
០៩ |
ឧទាហរណ៍ ករណីនៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន ជាអវិជ្ជមាននៅលើដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច (ជាការរំលោភច្បាប់ភូមិបាលឆ្នាំ ២០០១)។ |
១០ |
សមាជិកសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចជួបប្រជុំពីគ្រោះយោបល់គ្នាអំពីបញ្ហានៃការរំលោភបំពានសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច និងជ្រើសរើសអ្នកតំណាងដើម្បី ដោះស្រាយបញ្ហានានាជាមួយតំណាងក្រុមហ៊ុន។ |
១១ |
អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល ពិនិត្យមើល និងតាមដានមើល ផលប៉ះពាលដែលបណ្តាលមកពីសកម្មភាពក្រុមហ៊ុន។ |
១២ |
រដ្ឋមានតួនាទី និងកាតព្វកិច្ច ការពារ និងរកដំណោះស្រាយសមស្រប ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានានាដែលប៉ះពាល សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច (ដំណោះស្រាយ)។ |
១៣ |
ក្រុមហ៊ុនមានការទទួលខុសត្រូវដោះស្រាយចំពោះ ផលប៉ះពាលនានាដែលបណ្តាលមកពីសកម្មភាពរបស់ខ្លួន និងផ្តល់សំណងសមរម្យចំពោះ ផលប៉ះពាលទាំងអស់។ |
១៤ |
សមាជិកសហគមន៍ ជួបប្រជុំដើម្បីភិភាក្សារកដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហារំលោភបំពាន (ដំណោះស្រាយ)។ |
១៥ |
សហគមន៍ និងតំណាងក្រុមហ៊ុន ជួបប្រជុំគ្នាដើម្បី ពិភាក្សាឯកភាពគ្នាលើដំណោះស្រាយនានា និងលើការផ្តល់សំណង (ដំណោះស្រាយ)។ |
១៦ |
តំណាងក្រុមហ៊ុន ផ្តល់សំណងសមរម្យ និងយល់ព្រមមិន បង្កផលប៉ះពាល់សិទ្ធិមនុស្សអវិជ្ជមានបន្ថែមទៀត ដល់សហគមន៍ឡើយ។ |
១៧ |
រូបភាពបង្ហាញពីក្រុមហ៊ុនចូលរួមចំណែក ដល់ការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈសាលារៀន និង មណ្ឌលសុខភាព បន្ថែមពីលើការ ដោះស្រាយចំពោះផលប៉ះពាល់សិទ្ធិមនុស្ស។ |
១៨ |
សហគមន៍មានការសាទរចំពោះអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល និងតំណាងក្រុមហ៊ុនដែលធ្វើការប្រស្រ័យទាក់ទងជាមួយខ្លួន និងឆន្ទៈរបស់ពួកគេក្នុងការដោះស្រាយ ចំពោះផលប៉ះពាលសិទ្ធិមនុស្សដែលបណ្តាលមកពីសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុន។ |
គោលការណ៍ណែនាំស្តីពីធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្ស របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ គឺជាសំណុំគោលការណ៍ទាំងឡាយដែលគាំទ្រដល់ការអនុវត្តន៍ក្របខណ្ឌគោលនយោបាយរបស់អង្គការសហប្រជាតិ ស្តីពី ការការពារ ការគោរព និងដំណោះស្រាយ។ |
|
គោលការណ៍ណែនាំរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ គូសបញ្ជាក់អំពីវិធានការទាំងឡាយដែលរដ្ឋនានាគួរតែចាត់ឡើង ដើម្បីជំរុញអោយធុរកិច្ចទាំងឡាយគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ |
|
គោលការណ៍ណែនាំនេះ ផ្តល់គំរោងការមួយដល់ធុរកិច្ចទាំងឡាយ អោយបានដឹង និងអោយបង្ហាញអោយឃើញថាពួកគេគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការបង្ករអោយមាន ឬរួមចំណែកធ្វើអោយអន្តរាយដល់សិទ្ធិមនុស្ស។ |
|
គោលការណ៍ណែនាំនេះ បង្តើតជាសំណុំនៃ ខ្នាតរង្វាស់សំរាប់អ្នកពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីវាយតំលៃអំពីគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សរបស់ធុរកិច្ច។ |
|
គោលការណែនាំនេះ មានចែងផងដែរអំពីអ្វី ដែលទាំងរដ្ឋ និងសហគ្រាសពាណិជ្ជកម្មទាំងឡាយគួរតែធ្វើ ដើម្បីជួយអោយប្រសើរឡើងដល់ការទទួលបាននូវដំណោះស្រាយប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព សំរាប់បុគ្គលទាំងឡាយណាដែលសិទ្ធិរបស់ខ្លួនត្រូវបានរំលោភបំពាន។ |
|
គោលការណ៍ណែនាំនេះ មានមូលដ្ឋានលើការទទួលស្គាល់កាតព្វកិច្ចស្រាប់របស់រដ្ឋទាំងឡាយ ក្នុងការគោរព ការពារ និងធ្វើអោយទទួលបានពេញលេញនូវសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន។ ដូច្នេះ បទដ្ឋានស្តីពីធុរកិច្ច និង សិទ្ធិមនុស្ស មានតំលៃអនុវត្តបានដោយផ្ទាល់ដោយព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា តាមរយៈការប្តេជ្ញាចិត្តគោរពតាមច្បាប់ជាតិ និងច្បាប់អន្តរជាតិរបស់ខ្លួន។ |
|
ការការពារ |
|
ការគោរព |
|
ការដោះស្រាយ |
|
ដកស្រង់ទាំងស្រុងពីសៀវភៅ ការការពារ គារគោរព និង ដំណោះស្រាយ គោលការណ៍ណែនាំស្តីពីធុរកិច្ច និងសិទ្ធមនុស្ស ដែលបោះពុម្ភផ្សាយដោយការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា (ការិយាល័យ OHCHR) សហការជាមួយអង្គការគាំទ្រសហគមន៍ ជនជាតិដើមភាគតិច (អង្គការ ICSO) រូបភាពដោយ សែន សមន្តដារ៉ា៕ ដោយ៖ ផ្លុងរ៉េត |