ប្រធាន៖ មតិមួយពោលថា ” ព្រះរាមធ្វើសង្គ្រាមដើម្បីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន គឺយកនាងសីតាពីក្រុងរាពណ៍ “ ឯមតិផ្សេងទៀតថា ” ព្រះរាមធ្វើសង្រ្គាមដើម្បីស្វែងរកសេចក្តីសុខអោយសង្គមមនុស្ស “ តើអ្នកយល់យ៉ាងដូចម្តេចចំពោះមតិទាំងនេះ?
ពេលដែលយក្យចាប់ពង្រាត់សីតានៅក្រុងលង្កាភ្លាម ព្រះរាមសោយមិនសុខ ហើយបានរិះរកគ្រប់មធ្យោបាយ និងបានប្រមូលទាហានស្វាយ៉ាងច្រើន ទៅធ្វើសង្គ្រាមជាមួយយក្សក្រុងរាពណ៍ ក្នុងគោលបំណងរំដោះប្រពន្ធខ្លួនមកវិញ គឺនាយសីតា។ បញ្ហាសង្រ្គាមរវាងព្រះរាម និងក្រុមយក្ស ធ្វើអោយមានមតិ២ផ្សេងៗពីគ្នា មតិ១យល់ថា ” ព្រះរាមធ្វើសង្គ្រាមដើម្បីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន គឺយកនាងសីតាពីក្រុងរាពណ៍ “ ឯមតិទី២ថា ” ព្រះរាមធ្វើសង្រ្គាមដើម្បីស្វែងរកសេចក្តីសុខអោយសង្គមមនុស្ស “ តើមតិទាំង២នេះ១ណាត្រឹមត្រូវជាង?
ជាត្រីវិស័យក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាទាំង២ខាងលើនេះ យើងគប្បីយល់អត្ថន័យនៃពាក្យ សង្រ្គាមជាមុនសិន។
សង្គ្រាមគឺជាការប្រឆាំងច្បាំងគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយអាវុធ យុទ្ធភណ្ឌ ផ្សេងៗ។ ប្រធានបទខាងលើចង់អោយ ដោយស្រាយបញ្ហា និងរកមូលហេតុនៃការធ្វើសង្រ្គាម រវាងព្រះរាម និងក្រុងរាពណ៍។
ចំពោះមតិដែលពោលថា ” ព្រះរាមធ្វើសង្គ្រាមដើម្បីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន គឺយកនាងសីតាពីក្រុងរាពណ៍ “ គឺយកនាងសីតាវិញនោះ មានហេតុផលថា ពេលដែលព្រះរាមសំលាប់យក្សមួយចំនួន អោយស្លាប់ហើយ រាពណ៍កើតក្តីក្តៅក្រហាយណាស់ ក៏ប្រើមធ្យោបានឆក់យកនាងសីតា ទៅកាន់លង្កាវិញ។ មូលហេតុនេះហើយដែលធ្វើអោយរាម សោកសង្រេងដល់នាងសីតាយ៉ាងខ្លាំ។ រាមចងកំហឹងជាមួយក្រុងលង្កា ដែលគ្រប់គ្រងដោយយក្សរាពណ៍ ព្រះរាមបានប្រមូលទ័ពស្វា ទៅច្បាំងជាមួយក្រុងរាពណ៍ រហូតស្លាប់ទ័ពស្វាស្ទើតែអស់។ យោងតាមហេតុផលនេះហើយអាចបញ្ជាក់ថា សង្រ្គាមដែលព្រះរាមបង្កើតឡើយ ដោយមានទ័ពស្វាជាបរិវានេះ គឺបំណងយកនាងសីតាមកវិញតែប៉ុណ្ណោះ មិនមានបញ្ហាអ្វីផ្សេងនោះឡើយ។ មូលហេតុនេះបញ្ជាក់អោយឃើញថា ព្រះសង្រ្គាមរបស់ព្រះរាមពិតជាដើម្បីប្រយោជផ្ទាល់ខ្លួនពិតមែន។
ទន្ទឹមនិងមតិខាងលើនេះ ក៏មានមតិមួយទៀតពោលផងដែរថា ” ព្រះរាមធ្វើសង្រ្គាមដើម្បីស្វែងរកសេចក្តីសុខអោយសង្គមមនុស្ស អោយផុតពីការជិះជាន់ របស់ពួកយក្ស “ តាមរឿងរាមកេរពោលថា ពេលដែលកើតកលិយុគ្គ ដោយពួកយក្ស ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់មនុស្សសត្វ ទទួលការលំបាក ព្រះវិស្ណុ ក៏អោយអវតាចុះចាប់កំណើតជាព្រះរាម ដើម្បីបង្រ្កាបពួកយក្ស អាក្រក់អស់នោះ អោយវិនាសបាត់បង់។ ដោយមានបញ្ហារាជសម្បត្តិ ទ្រង់ក៏ទៅនៅក្នុងព្រៃ ហើយរាពណ៍ក៏ឆក់យកនាងសីតាទៅ ព្រះរាមបានដៃក្នុងការធ្វើសង្រ្គាម បង្រ្កាបពួគយក្សនិងពួកបីសាច មិនអោយមានសល់ក្នុងផែនដីនេះទៀតឡើយ។ ដូចនេះព្រះរាមបានធ្វើសង្រ្គាមសំលាប់ ពួកយក្ស មិនមែនដើម្បីប្រយោជផ្ទាល់ខ្លួនទេ គឺដើម្បីរកសុខសន្តិភាពជូនសង្គម មនុស្សទូទៅ។ តែឆ្លងតាមការបកស្រាយ មតិទី២ឃើញថា បើក្រុងរាពណ៍មិនចាប់យកនាងសីតាទៅក្រុងលង្កា ព្រះរាមក៏មិនធ្វើសង្គ្រាមដែរ ដូចនេះការនិយាយថា ព្រះរាមធ្វើសង្គ្រាមដើម្បីស្វែងរកសេចក្តីសុខ អោយសង្គមសមនុស្ស ក៏ពុំសូវជាសមរម្យដែរ ព្រោះពេលដែលសង្គ្រាមនេះកើតឡើង ព្រះរាមក៏ឥតបានរស់នៅក្នុងសង្គមមនុស្សដែរ ហើយថែមទាំងបង្កទុក្ខលំបាកអោយពួកស្វាស្លាប់បាត់បង់ជីវិតជាច្រើនទៀតផង។ ម្យ៉ាងទៀតតាំងពីដើមមកពួកយក្ស បីសាចមិនដែលរុកគួនដល់សង្គមមនុស្សទេ ពួកយក្ស និងបីសាចបៀតបៀនតែពួកឥសីដែលនៅក្នុងព្រៃតែប៉ុណ្ណោះ។
បញ្ចប់សេចក្តីមក យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថា ការធ្វើសង្គ្រាមរបស់រាម គឺដើម្បីប្រយោជខ្លួន ពោលគឺធ្វើសង្គ្រាមដើម្បីដណ្តើមនាងសីតា ពីក្រុងរាពណ៍ តែប៉ុណ្ណោះ។ ព្រោះក្រោយពេលដែលក្រុងរាពណ៍ចាប់សីតាទៅ ទើបសង្គ្រាមផ្ទុះឡើង បើរាពណ៍មិនឆក់សីតាដែលជាព្រះមហេសីរាមទេ សង្គ្រាមក៏ឥតកើតមានដែរ។
ដូចនេះកុលបុត្រកុលធីតាខ្មែរ គ្រប់ជំនាន់ គប្បីស្រលាញ់សន្តិភាព ចៀសវាងបៀតបៀនគ្នាដែលនាំអោយ កើតសង្រ្គាម ព្រោះសង្គ្រាមមិនដែលបណ្តាលអោយមានផលប្រយោជល្អទេ នាំមកតែក្តវិនាសអន្តរាយ៕ (ដោយ៖ លោកសាស្រ្តាចារ្យ ជៀប-អង្គាវឌ្ឍនា) សូមជួយ share ទៅក្នុងបណ្តាញ Face book របស់អ្នកបើស្រលាញ់អក្សរសាស្រ្តខ្មែរ!