ប្រជាពលរដ្ឋនៅលើសកលលោកយើងនេះ មានសិទ្ធិសេរីភាពស្មើៗគ្នា ទាំងសិទ្ធិក្នុងការរស់នៅ សិទ្ធិរស់រានមានជីវិត សិទ្ធិក្នុងការដើរហើរ សិទ្ធិទទួលព័ត៌មាន សិទ្ធិបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិរក្សាការពារ ប្រពៃណីវប្បធម៌ទំនៀមទំលាប់ដើមរបស់ខ្លួន សិទ្ធិរក្សាភាសាដើមកំណើត និងសិទ្ធិក្នុងការរៀនសូត្រជាដើម…។ល។
ជាក់ស្តែងបើយើងក្រឡេកមើលប្រជាជនអន្តោប្រវេសវៀតណាមដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ទាំងអ្នករស់នៅស្របច្បាប់ និងអ្នករស់នៅមិនស្របច្បាប់ជាច្រើន ឃើញថា ពួកគេបានរស់នៅដោយសុខសាន្តគ្មានការរំខាន ឬបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពពីអជ្ញាធរ ឬរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទៅលើការសិក្សារៀនសូត្ររបស់ពួកគេនោះទេ។ ជនជាតិវៀតណាមទាំងអស់នេះ គេអាចទៅសាលារៀនរបស់ខ្មែរ រៀតភាសាអក្សរសាស្រ្តខ្មែរបានដោយសេរី មិនតែប៉ុណ្ណោះពួកគេអាចរៀងភាសាវៀតណាម និងនិយាយភាសាវៀតណាមពាសពេញប្រទេសកម្ពុជាដោយគ្មានការគៀបសង្ត់សូម្បីតែបន្តិច។ ជនជាតិវៀតណាមមានសិទ្ធិដើរហើរ និយាយស្តី រៀនអ្វីក៏បាន រកអីក៏បាន ទោះបីអ្នកនោះត្រូវបានគេដឹងថា រស់នៅក្នុងកម្ពុជាមិនស្របច្បាប់ក៏ដោយ។
តែផ្ទុយទៅវិញ ជាមហាអកុសល្យចំពោះប្រជារាស្រ្តខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលមានដើមកំណើតជាជនជាតិខ្មែរ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរវៀតណាមជិះជាន់កៀបសង្កត់ រឹតត្បិតសេរីភាពគ្រប់ជំពូក ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះទៅហើយ អជ្ញាធរវៀតណាមនៅតែបន្តគោលការបំបិទសិទ្ធិពលរដ្ឋកម្ពុជាក្រោមមិនចង់អោយពួកគេរៀនសូត្រអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ ដែលជាភាសាដើមដំណើតរបស់ខ្លួន។
យោងតាមវិទ្យុអាស៊ីសេរីបានចុះផ្សាយនៅព្រឹកថ្ងៃទី០១ មិនា ឆ្នាំ២០១៤នេះថា អាជ្ញាធរវៀតណាមបានរឹបអូសយកសៀវភៅជាងសាមសិបក្បាលពីព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោម ដែលសៀវភៅទាំងនោះមានចំណងជើងថា ˝វេយ្យាករណ៍សង្គ្រោះ“ ហើយសៀវភៅទាំងអស់នេះត្រូវបានលោកគ្រូបង្រៀនខ្មែរកម្ពុជាក្រោមម្នាក់ព្យាយាមសរសេរអស់ជាច្រើនឆ្នាំ រួចបញ្ជូនទៅអោយព្រះសង្ឃមួយអង្គដែលបានទៅបន្តការសិក្សានៅឯប្រទេសថៃ ជួយបោះពុម្ពអោយ រួចផ្ញើមកកម្ពុជាក្រោមតែជាងសាមសិបក្បាលក្នុងចំណោមជាង១០០ក្បាល។ ការដកហូតសៀវភៅខាលលើនេះ អាជ្ញាធរវៀតណាមយកលេសថា បោះពុម្ពសៀវភៅមិនមានការសុំច្បាប់អនុញ្ញាតិ ពីសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ និងរដ្ឋាភិបាល។
បើយោងតាមឯកសារមួយបានសរសេរថា នៅចុងសតវត្សរ៍ទី១៩ គឺក្នុងឆ្នាំ១៨៧១ ក្នងរបបបារាំងគ្រប់គ្រងឥណ្ឌូចិន ស្រាប់តែមានអុងយួនម្នាក់ចេញប្រកាសជាលក្ខ័ណ្ឌ ៣ ខ បង្ខំអោយខ្មែរកម្ពុជាក្រោមគោរពតាមវាជាដាច់ខាតដូចខាងក្រោម៖
ខទី១-បង្ខំខ្មែរកម្ពុជាក្រោមអោយនិយាយភាសាយួន។ ខទី២-បង្ខំខ្មែរកម្ពុជាក្រោមអោយស្លៀកពាក់ដូចយួន។ ខទី៣-បង្ខំព្រះសង្ឃកម្ពុជាក្រោមអោយដោះស្បងជិពរចោល ហើយត្រូវតែស្លៀកខោអាវដូចយួន ហើយពេលសូត្រធម៌ត្រូវតែវាយត្រដោកក្បាលត្រី ម៉ុកៗ ដូចលោកយួន។
គ្រានោះរាស្រ្តខ្មែរកម្ពុជាក្រោមជ្រួលច្របល់ក្តៅក្រហាយទៅនឹងច្បាប់ព្រៃរំលោភសិទ្ធិសេរីភាពរបស់មនុស្សយ៉ាងនេះ។ ស្រាប់តែភ្លាមៗនោះពលរដ្ឋកម្ពុជាក្រោមក៏បានទទួលដំណឹងថា មានវីរៈបុរស់ម្នាក់ឈ្មោះឧកញ្ញ៉ា សឹន-គុយ ជាចៅហ្វាយខេតត្រាវិញ (ខេត្តព្រះត្រពាំង) បានតវ៉ាប្រឆាំងជាមួយបញ្ជាទាំង៣ខរបស់អុងយួននោះ។ ឯកសារបន្តថា អុងយួនបានសួរលោកឧកញ្ញ៉ា សីន-គុយ ថា តើលោកហ៊ានស្ម័គ្រស្លាប់ជំនួសនឹងលក្ខ័ណ្ឌទាំង ៣ ខ ខាងលើនេះដែរឬទេ? លោកឧកញ្ញ៉ា សីន-គុយ សើចហើយឆ្លើយថាហ៊ាន។
វីរៈបុរសឧកញ្ញ៉ា សីន-គុយ ត្រូងបានអុងយួនកាត់ក្បាលដោយប្តូរយកសេរីភាពទាំង៣ខ របស់អុងយួនកាលសម័យនោះទៅ តែមុននិងវីរៈបុរសដ៏មហាក្លាហានកម្ពុជាក្រោមរូបនេះលាចាកលោកយើងនេះទៅ លោកបាន ផ្តែផ្តាំកូនចៅកម្ពុជាក្រោមជាច្រើនចំណុចដែលពលរដ្ឋកម្ពុជាក្រោមចងចាំគ្រប់ៗគ្នា ហើយក្នុងនោះមានពាក្យមួយឃ្លាដែលកូនខ្មែរបច្ចុប្បន្នគ្រប់រូបគ្រប់ទីកន្លែងកួរតែចងចាំហើយធ្វើតាមនោះគឺ ˝អាវុធដ៏មុតស័ក្តសិទ្ធ ដែលអាចការពារជាតិបាន គឺខ្មែរត្រូវតែចេះសាមគ្គីគ្នាពិតៗ ត្រូវចេះរួបរួមចងបាច់គ្នាអោយបានស្អិត ពួតដៃគ្នាជាធ្លុងមួយ ត្រួវចេះអត់អោនអោយគ្នា ទើបខ្មែរអាចរក្សាជាតិខ្មែរបានគង់វង់ទៅអនាគត់“។ ប្រជារាស្ត្រខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានសាងសង់ចេតីយ៍ដាក់ធាតុលោកឧកញ្ញ៉ា សីន-គុយ នៅខេត្តព្រះត្រពាំង ដែលមានប្រវែង១៥ម៉ែត្របួនជ្រុង និងកំពស់២ម៉ែត្រ ទុកគ្រាន់គោរពបូរជារហូតសព្វថ្ងៃនេះ។
ក្នុងនាមយើងជាកូនខ្មែរ សូមអំពាវនាវទៅអជ្ញាធរ និងរដ្ឋាភិបាលយួន (វៀតណាម) មេត្តាផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពអោយពលរដ្ឋកម្ពុជាក្រោមអោយបានត្រឹមត្រូវ ព្រោះអំពើកៀបសង្កត់ជិះជាន់ទៅលើរាស្ត្រកម្ពុជាក្រោមវាសមល្មមគ្រប់គ្រាន់ហើយ។ បើអាជ្ញាធរ និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារឹតត្បិតសេរីភាពប្រជាជនវៀតណាមនៅកម្ពុជាដូចវៀតណាមបានធ្វើទៅលើខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនោះ តើអ្នកមានអារម្មណ៍យ៉ាងណាដែរ???????។ កូនគេ កូនយើងគឺមនុស្សដូចតែគ្នាទេ។ អាជ្ញាធរ និងរដ្ឋាភិបាលយួន (វៀតណាម) មេត្តាផ្តល់សៀវភៅដែលរឹបអូសនោះអោយទៅព្រះសង្ឃខ្មែរកម្ពុជាក្រោមវិញ ដើម្បីបង្ហាញថា វៀតណាមគឺចេះគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ចេះយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើជនជាតិភាគតិច។ យើងជាកូនខ្មែរសង្ឃឹមទុកជាមុនថា អាជ្ញាធរ និងរដ្ឋាភិបាលយួន (វៀតណាម) និងពិចារណាបានត្រឹមត្រូវ ចេះមេត្តាសន្តោសប្រណីជាក់ជាមិនខាន៕ ដោយ៖ ផ្លុង-រ៉េត