រយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អ្នកតាមដានសង្គមគេសង្កេតឃើញថា ប្រព័ន្ធច្បាប់នៅប្រទេសកម្ពុជាហាក់ក្រឡាប់ចាក់ប្រែប្រួសមិនទៀត សប្រែទៅជាខ្មៅ ខ្មៅប្រែទៅជាស ខុសទៅជាត្រូវ ត្រូវទៅជាខុស តែបើខុសដូចគ្នាវិញ បែជាមានអ្នកជាប់គុគ និងអ្នករួចខ្លួន ដែលជាហេតុធ្វើអោយរាស្ត្រខ្មែរមានការខកចិត្តហើយអស់សង្ឃឹមយ៉ាងខ្លាំងទៅលើប្រព័ន្ធច្បាប់នាសម័យនេះ។
បើយើងក្រឡេកមើលចំនុច១ក្នុងចំណោមចំនុចជាច្រើនរបស់ប្រព័ន្ធតុលាការស្រុកខ្មែរបច្ចុប្បន្ននោះយើងឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា គឺមានភាពអយុត្តិធម៌ដែលនឹកស្មានមិនដល់ទាល់តែសោះ ដូចជាករណីវិវាទរវាងក្រុមឈ្មួញរកស៊ីដឹកឈើក្រញូង និងអ្នកកាសែតជាដើម។
បើយោងតាមសម្តីរបស់នាយសង្កាត់រដ្ឋបាលព្រៃម្នាក់នៅខេត្តសៀមរាប លោកបានអោយដឹងថា ឈើក្រញូងជាប្រភេទឈើប្រណិតហើយកម្រ ត្រូវបានរដ្ឋហាមឃាត់ មិនអោយកាប់ឬដឹកជញ្ជូននោះទេ បើយោងតាមច្បាប់នៅកម្ពុជា ហើយអ្នកកាប់បំផ្លាញឈើក្រញូង ឬអ្នកដឹកជញ្ជូនឈើក្រញូងត្រូវជាប់ទោសឧក្រិដ្ឋ អាចដាក់ព័ន្ធនាគារចាប់ពី ៣-៥ឆ្នាំ មិនអាចពិន័យជាប្រាក់អោយជនល្មើសរួចខ្លួននៅក្រៅសំណាញ់ច្បាប់បានឡើយ។
ជាក់ស្តែងកាលពីថ្ងៃទី១១ ខែគុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ អ្នកកាសែត៤រូបត្រូវបានសមត្ថកិច្ចនៅ ស្រុកត្រពាំងប្រាសាទ ខេត្តឧត្តរមានជ័យ ឃាត់ខ្លួន ហើយបានកសាងសំណុំរឿងបញ្ជូនទៅតុលាការ ពីបទកំហែងយក (ជំរិតទាប្រាក់) បន្ទាប់ពីពួកគេបានទៅថតសកម្មភាពរថយន្តដឹកឈើក្រញូង និងកន្លែងស្តុកឈើក្រញូងមួយកន្លែងស្ថិតនៅក្នុងភូមិទ្រនប់ថ្មី ឃុំទ្រនប់ថ្មី ស្រុកត្រពាំងប្រាសាទ ហើយអ្នកកាសែតខាងលើបានទទួលប្រាក់បន្តិចបន្ទួចជាថ្នូរមិនហៅសមត្ថកិច្ច ឬមន្ត្រីជំនាញទៅចាប់ឈើក្រញូងខាងលើ ទៅតាមសំណើរ និងការអង្វរបស់ម្ចាស់ឈើ នេះបើយោងតាមចម្លើងរបស់អ្នកកាសែតមួយរូបបានប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានយើងតាមទូរស័ព្ទ។
សមត្ថកិច្ចបានអោយដឹងថា ឈ្មួញរកស៊ីដឹកឈើក្រញូងដែលបានប្តឹងអ្នកកាសែតពីបទ កំហែងយក ខាងលើមានឈ្មោះថា នូវ សាន ភេទប្រុស អាយុ៤៣ឆ្នាំ បច្ចុប្បន្នរស់នៅកន្លែងស្តុកឈើក្រញូងខាងលើ បានចោទថា អ្នកកាសែត ទាំងនេះបានទៅទាប្រាក់របស់ពួកគេចំនួនជាង២លានរៀល ជាថ្នូរនិងការបិទបាំងព័ត៌មានមិនអោយបែកធ្លាយ។
ប្រភពព័ត៌មានពីសមត្ថកិច្ចម្នាក់សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានអោយដឹងថា ឈើក្រញូងដែលមានចំនួន ២,៥តោន (ពីរតោនកន្លះ) ខាងលើ មិនមែនរបស់ដើមបណ្តឹងឈ្មោះ នូវសាន តែម្នាក់ឯងនោះទេ គឺមានមេធំនៅពីក្រោយខ្នងម្នាក់ទៀតឈ្មោះលោក រ៉ា។ ប្រភពបានបង្ហើបបន្ថែមថា ឈ្មួញ២រូបដែលប្តឹងអ្នកកាសែតខាងលើនេះគេមានខ្នងមានខ្សែ ជាអ្នកនៅធ្វើការក្បែរលោក ស-ថាវី ចៅហ្វាយខេត្តឧត្តរមានជ័យទៀតផង ហើយពួកគេបានរៀបចំអន្ទាក់ទុកជាស្រេចសម្រាប់អ្នកកាសែតណាដែលទៅរំខានការរកស៊ីរបស់ពួកគេ។
អ្វីដែលធ្វើអោយប្រជាពលរដ្ឋ មន្ត្រីរាជការមួយចំនួន និងអ្នកតាមដានសង្គមមានការងឿងឆ្ងល់នោះគឺ ហេតុអ្វីសមត្ថកិច្ច ចាប់តែអ្នកកាសែត ដែលទទួលសំណូកពីក្រុមឈ្មួញរកស៊ីដឹកឈើក្រញូងខុសច្បាប់ តែអ្នកដឹកឈើក្រញូង ឬម្ចាស់ឈើក្រញូង ដែលច្បាប់បានកំណត់ថា មានទោសឧក្រិដ្ឋ បែជាដោះលែងអោយមានសេរីភាពទៅវិញ? ហើយខាងតុលាការទៀតសោធន៍ សម្រេចឃុំខ្លួនអ្នកទទួលសំណូក បែជាមិនចាប់អ្នកសូក ដែលមានទោសដូចគ្នាមួយករណី ហើយថែមទាំងមានទោសឧក្រិដ្ឋកម្មព្រៃឈើមួយករណីទៀត។
បើយោងតាមការសង្កេតមិនមែនមានតែខេត្តឧត្តរមានជ័យប៉ុណ្ណោះទេ ដែលអ្នកកាសែតតែងតែត្រូវឈ្មួញរកស៊ីដឹកឈើខុសច្បាប់ បាញ់សម្លាប់ គំរាមកំហែង បើកឡានបុកគៀរ ប្តឹងអោយសមត្ថកិច្ចចាប់ចងដាក់គុគច្រវ៉ាក់ ជាហូរហែរ ហើយក្រុមឈ្មួញទាំងនោះតែងតែរួចខ្លួនពីសំណាញ់ច្បាប់តែរហូត។
កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី១៤ ខែគុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៧ម្សិលមិញ អ្នកកាសែតពីររូបម្នាក់ឈ្មោះ ស៊ីញ-សំលី និងម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ស-ធុច ត្រូវបានចៅក្រមនៃសាលាដំបូងខេត្តឧត្តរមានជ័យសម្រេចឃុំខ្លួនទៅតាមបណ្តឹងរបស់លោក នូវ-សាន អ្នករកស៊ីដឹកឈើក្រញូងនៅស្រុកត្រពាំងប្រាសាទ ខេត្តឧត្តរមានជ័យ បន្ទាប់ពីធ្វើការសាកសួរអស់ជាច្រើនម៉ោងច្រើនថ្ងៃរួចមក។
ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសដែលកាន់លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស មានព្រះមហាក្សត្រ មាននាយករដ្ឋមន្ត្រី មានរដ្ឋសភា មានតុលាការ អាចនិយាយបានថា មានអ្វីៗគ្រប់បែបយ៉ាង តែអ្វីដែលធ្វើអោយរាស្ត្រខ្មែរមានការសោកស្តាយនោះគឺ ខ្វះភាពយុត្តិធម៌ ខ្វះការពិចារណា ខ្វះឧត្តមគតិ ពីអ្នកមានអំណាច ពីអ្នកកាន់ច្បាប់ ដែលជាហេតុធ្វើអោយរាស្រ្តខ្មែរ ខ្វះភាពកក់ក្តៅ បាត់បង់ជំនឿទុកចិត្តទៅលើថ្នាក់ដឹកនាំ និងអ្នកកាន់ច្បាប់នាពេលបច្ចុប្បន្ន។
ពលរដ្ឋខ្មែរតែងតែសួរតៗគ្នាថា តើមានហេតុផលអ្វីខ្លះ ដែលធ្វើអោយអ្នកកាន់ច្បាប់ និងមន្ត្រីក្រោមឱវាទរបស់រដ្ឋាភិបាល អសកម្មក្នុងការបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើ ហើយមិនឃាត់ខ្លួនអ្នករកស៊ីខុសច្បាប់ទាំងនោះ បើទោះជាកាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន-សែន ស្រែកក្តែងៗថា ˝តើមន្ត្រីក្រោមឱវាទរបស់លោក យកភ្នែកទៅណាអស់ ឬមួយអាហ្នឹង និងគេដែរ?˝។
លោក ស៊ីញ-សំលី និងលោក ស-ធុច បានទូរស័ព្ទពីមន្ទីរឃុំឃាំងខេត្តឧត្តរមានជ័យផ្តាំផ្ញើតាមអ្នកយកព័ត៌មានយើងថា សុំអោយលោកព្រះរាជអាជ្ញា និងលោកចៅក្រមស៊ើបសួរសាលាដំបូង ខេត្តឧត្តរមានជ័យមេត្តាលើកលែងការចោទប្រកាន់ ហើយដោះលែងពួកគាត់អោយមានសេរីភាពឡើងវិញ ព្រោះពួគគាត់មិនបានទៅ កំហែងទាប្រាក់ (ជំរិតទាប្រាក់) ដូចការចោទប្រកាន់ របស់ឈ្មួញរកស៊ីដឹកឈើក្រញូងខាងលើនោះទេ។ លោ ស៊ិញ-សំលី បានបន្ថែមទៀតថា លោកយកលុយពីឈ្មួញបន្តិចបន្ទួចនេះ ព្រោះតែមនោសញ្ចេតនារវាងខ្មែរ និងខ្មែរដូចគ្នា ដែលម្ចាស់ឈើសុំកុំអោយរាយការណ៍ទៅណាទៀត ហើយសុំអោយពូកគាត់យកលុយចាក់សាំងឡានធ្វើដំណើរទៅមុខទៀតចុះ តែអ្វីដែលលោកសោកស្តាយ ក្រុមអ្នករកស៊ីទាំងនេះមិនគោរពសម្តី អោយលុយរួច បែជាប្តីទៅសមត្ថកិច្ចអោយចាប់ពួកលោកទៅវិញ។
ប្រជាពលរដ្ឋអ្នកលេងបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុគដែលបានអានសាច់រឿងខាងលើបាន និយាយថា តុលាការគួរតែដោះលែងអ្នកកាសែតទាំង២រូបខាងលើអោយមានសេរីភាពឡើងវិញ និងប្រគល់វង្វាន់លើកទឹកចិត្ត ហើយចាត់ការទៅលើក្រុមឈ្មួញដែលរកស៊ីដឹកឈើក្រញូងខាងលើទៅតាមផ្លូវច្បាប់ ព្រោះបើគ្មានអ្នកកាសែតខាងលើនេះទេ តុលាការក៏មិនអាចវែកមុខអ្នករកស៊ីដឹកឈើក្រញូងខាងលើនេះដែរ។
សូមថ្នាក់ដឹកនាំ លោកព្រះរាជអាជ្ញា និងលោកចៅក្រមសាលាដំបូងខេត្តឧត្តរមានជ័យ មន្ត្រីរាជការគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ និងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ចុចមើលវីដេអូខាងលើ ហើយធ្វើការពិចារណាថា តើសកម្មភាពក្នុងខ្សែអាត់វីដេអូខាងលើ ជាការកំហែងយក (ជំរិតទាប្រាក់) ដែរឬទេ? កុំភ្លេចជួចែករំលែក (share) បន្ត និងលាច ឬខាំមិន ដើម្បីជាការស្ទង់មតិ ចំពោះរឿងរាវខាងលើនេះ៕ ដោយ៖ ផ្លុងរ៉េត